Bari Kendine Dürüst Ol!

Bir karar verirken içten içe bildiğin halde, kendi kendini kandırmaya çalıştığını fark ettin mi? Ya da yapmak istediğin bir şeyi "Şartlar uygun değil" diyerek erteledin mi? (Ben sürekli bunu yapıyorum ya şartlar uygun değil ya da bla bla bla...) 

Oysa asıl sebep korkular, harekete geçmek için motivasyondur. Birde tabi ki her şey hakkında yalan yanlış,  karşısındakini düşünmeden amaçsızca yapılan yorumlar var. İşte bu yüzden kendimize çoğu zaman dürüst olamıyoruz.  Çünkü bu gerçekler konfor alanımızı sarsar.

Kimseden kötü yorum duymak istemeyiz, yargılanmak istemeyiz. (Boş konuşan çok fazla insan var farkındayım. Dalga geçtiklerini sanan küçücük beyinlere sahipler .) Kendimize dürüst olmak yerine bahanelere sığınırız.  Ancak ne kadar kaçarsak kaçalım,  iç sesimiz bizi en savunmasız anımızda yakalayıverir. 

Neden Kendimizi Kandırıyoruz?

Psikologlar, insanların kendilerini kandırmalarının altında birçok nedenin yattığını söylüyor. Bunlardan biri bilişsel çelişki (cognitive dissonance). Bu kavram, yapmak istediklerimizle gerçekler arasındaki çelişkiyi gidermek için kendimize hikâyeler uydurduğumuzu söylüyor. Örneğin, sağlıklı beslenmek istediğini söylüyorsun ama akşamları abur cubura saldırıyorsun. “Bugün çok yoruldum, bunu hak ettim” diyerek durumu meşrulaştırıyorsun. Aslında mesele, gerçekten yorulmuş olman değil; kendinle yüzleşmek istememen.

Başka bir neden de toplumsal beklentiler. Toplumun senden beklediği "ideal" insan olmaya çalışırken, kendi isteklerini bastırıyorsun. Mesela, gerçekten sevdiğin bir mesleği yapmak yerine, "Ailem üzülmesin" diye istemediğin bir kariyere yöneliyorsun. Oysa geceleri içini kemiren o boşluk, senin kendine bile itiraf edemediğin gerçeği fısıldıyor: Mutlu değilsin.

Birey olarak kendimizi kandırmak ne kadar yaygınsa, toplum olarak yüzleşmekten kaçmak da o kadar normalleşmiş durumda. Tarih boyunca birçok toplum, kendi hatalarıyla yüzleşmek yerine suçlayacak birilerini aradı. Savaşlar, ekonomik krizler, toplumsal çöküşler… Çoğu zaman asıl sorunla yüzleşmek yerine, "Dış güçler", "Şu parti", "Bu grup" gibi hedefler bulduk. Oysa belki de en büyük eksikliğimiz, kendi yanlışlarımızı görememek.

Türkiye’de de sıkça karşılaştığımız bir durum bu. Eğitim sisteminden ekonomiye, bireysel özgürlüklerden adalet anlayışına kadar pek çok alanda sorunlarımız var. Ancak çoğu zaman bunların sorumluluğunu birey olarak üstlenmek yerine, kolayca suçu başkalarına atıyoruz. “Biz zaten böyleydik”, “Düzelmez bu ülke” gibi cümleler, aslında yüzleşmekten kaçmanın en rahat yolu. Çünkü gerçeklerle yüzleşmek, değişim gerektirir ve değişim konfor alanımızı bozar.

Oysa bazı toplumlar, hatalarıyla yüzleşmeyi seçtiler. Örneğin, Almanya İkinci Dünya Savaşı sonrası tarihindeki karanlık sayfalarla yüzleşti ve bugün demokratik bir yapıya sahip. Güney Afrika, Nelson Mandela liderliğinde "Hakikat ve Uzlaşma Komisyonu" ile geçmişiyle hesaplaştı. Peki biz, hangi noktada duruyoruz?

Ve Sonunda Aynaya Baktığında…

Bunca yüzleşmeden sonra dönelim bireysel olana. Bugünlerde herkes sosyal medyada kendini en iyi versiyonuyla sunmaya çalışıyor. Mükemmel hayatlar, kusursuz bedenler, harika ilişkiler…

Işıklar kapandığında, dikkatini dağıtacak hiçbir şey kalmadığında, kendi düşüncelerinle baş başa kalırsın. İşte o an, en dürüst halinle karşılaşma vaktidir.

Ne kadar ertelersen ertele, gerçekler hep orada olacak. Ve bir gün şu klasik cümleyi gerçekleşirken bulabilirsin , "Her şeyden kaçabilsen bile kendinden kaçamazsın. " 

Öneriler Bölümü ;

1. "Yalnızız" - Zülfü Livaneli

Bu kitap, bireysel yalnızlıkla birlikte toplumsal bir eleştiriyi de derinlemesine işler. İnsanların kendi kimlikleriyle yüzleşme sürecini ve toplumun dayattığı kalıplarla mücadeleyi anlatır.

2. "Büyük Umutlar" - Charles Dickens

Bu klasik roman, bireysel umutlar, hayal kırıklıkları ve toplumdaki sınıf farklarını sorgulayan bir hikâyeyi sunar. Başkahraman Pip’in kendi kimliğiyle yüzleşme süreci, onun içsel çatışmalarını ve toplumsal baskılara karşı duruşunu irdeler.

3. "Huzursuzluk" - Zadie Smith

Zadie Smith’in bu romanı, hem bireysel hem de toplumsal yüzleşmeleri ele alır. Birçok karakterin kendi kimlikleriyle ve toplumla olan ilişkilerini sorguladığı bu kitap, kimlik, aidiyet ve geçmişle hesaplaşma temalarını işler.

Filmler

1. The Truman Show (1998)

Truman Burbank, mükemmel görünen hayatının aslında başkaları tarafından yönetildiğini fark ettiğinde, kendi gerçeğiyle yüzleşmek zorunda kalır. Kendimize sorduğumuz en büyük sorulardan birini işler: Gerçekten yaşadığımız hayat bize mi ait?

Sevgiler...